'Er is geen vrouw dan de vrouw.' In Bos en Lommer staat een moskee. Daar hangt een spandoek met  deze tekst. Het is eigenlijk geen moskee, een kantoorpand dat leeg stond. Moslima's kraken ook. Het gebouw overspant de A10 en spuwt auto's als monden gebeden. Menig maal ben ik het spandoek, dat tevens dient als raambekleding, gepasseerd. De hoofddoek verhult misschien een hoop, privacy bij het gebed verschaft het niet. De groene letters zijn weinig sierlijk, de Arabische vertaling ontbreekt niet.

De tekst begrijp ik niet meteen. Althans. Het lijkt me een open deur. Er zou even goed alleen ‘de vrouw’ hebben kunnen staan. Neem een willekeurige vrouw. Wijs naar haar en zeg tegen de persoon naast je: "de vrouw." Die zal antwoorden met ‘ja’ of ‘oh’. Zo’n geval is het spandoek ook. Leuk dat je zegt, meer ook niet.

'Er is geen vrouw dan de vrouw.' De tekst begrijp ik niet meteen.

Clara Zetkin was ook een vrouw. Zij heeft de Internationale Vrouwendag leven ingeblazen. Al in 1910. Destijds hebben denkers er nog eens hun licht over laten schijnen. De vrouw bleek toch een gelijkwaardig wezen. Vanaf dit moment mag de vrouw ook (mee)denken. Kants verlichtingsadagium Sapere Aude! (durf te weten!) gold nu ook voor de vrouw.

Een pleidooi voor gelijkheid van de vrouw begint bij het inzicht dat zij wezenlijk anders is.

De proclamatie van de vrouwendag werpt haar vruchten af. Het klimaat is binnen enkele jaren dusdanig veranderd dat bijvoorbeeld in Nederland in 1917 de vrouw – hoewel passief - het stemrecht toekomt. Ook toen was de vrouw al 'de vrouw', maar bleek toch nog iets meer vrouw te kunnen worden. ‘De kiezer de vrouw’ was nu ook aan haar lijstje toegevoegd.

Op veel, minder welvarende delen van de wereld valt er nog een hoop voor vrouwen te verbeteren op het gebied van rechten en machtsverhoudingen. Heeft men hiertoe met de Internationale Vrouwendag een wapen in handen? Nee. Rechten zijn een humanitaire kwestie, niet een van vrouwelijk identiteit. Een kwestie van mensenrechten, niet van vrouwenrechten. Het stadium van ‘de vrouw’ komt pas als de rechten zijn toegekend.

Heeft de westerse vrouw dan nog wel wat aan de Internationale Vrouwendag? Zij kan natuurlijk strijden voor de rechten van haar zuster in de Derde Wereld. Internationale Vrouwendag is dan wel een rare naam, omdat die toch wederzijdsheid uitdraagt.

Een pleidooi voor gelijkheid van de vrouw begint bij het inzicht dat zij wezenlijk anders is. En de dag benadrukt dat de vrouw een categorie op zich is. Een categorie onderscheiden van de man. Dat wil niet zeggen dat dit onderscheid een grond voor verschil is of mag zijn. Wel wil het zeggen dat 'de vrouw' de mogelijkheid schept vrouwen hun bepaaldheid te geven: 'de moeder de vrouw', 'de bouwvakker de vrouw', ‘de hoofddoek de vrouw’, ‘mevrouw de ceo’. In de eerste plaats is een vrouw altijd een vrouw en een man een man. De hoeveelheid bepalingen die van ‘een’ ‘de’ kunnen maken is nog beperkt. Neem bijvoorbeeld ‘de huisman de man’. Dan ben je toch het sufferdje in de kroeg. De dag is een pleidooi voor ongelijkheid.

Een Internationale Mannendag zou op het gebied van geslacht en vooroordeel ook geen gek idee zijn.

Dit is misschien wel precies wat bedoeld wordt met 'de vrouw' van het spandoek in de kantoormoskee. De vrouwelijkheid van de vrouw is haar vertrekpunt. Zo kan ‘een vrouw’ ‘de vrouw’ worden. Dat betekent dat haar vrouwelijkheid gecombineerd kan worden met zoveel mogelijk andere hoedanigheden. Zonder taboe, maar ook zonder onnodig haar vrouwelijkheid los te laten. Een Internationale Mannendag zou op het gebied van geslacht en vooroordeel ook geen gek idee zijn.

Dit artikel verschijnt deze week in Folia Magazine, het nieuws- en achtergondenblad van de UvA en HvA.