Dat regeren zonder een meerderheid in beide organen van het parlement niet eenvoudig is, weten wij inmiddels ook in Nederland; in de VS heeft men hier NU al twee jaar mee te maken en het resultaat is totale politieke inertie. Al in 2011 leidde dit ertoe dat het congres toevlucht nam tot een extreem onorthodoxe maatregel om het politieke proces draaiende te houden. Directe aanleiding waren de onderhandelingen omtrent het verhogen van het limiet op de staatsschuld – dat in de VS wettelijk wordt beperkt door het congres. Om aan de impasse te ontsnappen werd ervoor gekozen om de definitieve onderhandelingen tot anderhalf jaar later op te schorten. Om te garanderen dat de twee partijen op dit latere tijdstip wel tot een afspraak zouden komen werd een reeks automatische bezuinigingen ingesteld die bij het uitblijven van een compromis in zouden gaan: de zogenaamde “sequester”. Deze automatische bezuinigingen waren specifiek ontworpen zo pijnlijk mogelijk uit te vallen voor beide partijen – zo zou bijvoorbeeld ongeveer de helft van de bezuinigingen op het normaal voor Republikeinen onaantastbare defensiebudget neerkomen. Bovendien werd er opzettelijk met zo’n bot mogelijk mes in de overheid gesneden zodat een hernieuwde recessie bijna onvermijdelijk het gevolg zou zijn. Het werd openlijk gepresenteerd als de slechtst denkbare wetgeving; en daarmee een garantie dat de twee partijen wel om de tafel moesten gaan zitten om met iets beters te komen. Ondanks dit alles werd deze deadline vorige week vrijdag alsnog overschreden zonder akkoord.

Het werd openlijk gepresenteerd als de slechtst denkbare wetgeving; en daarmee een garantie dat de twee partijen wel om de tafel moesten gaan zitten om met iets beters te komen.

Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Het is niet zo dat de twee partijen geen pogingen hebben ondernomen om de desastreuze bezuinigingen van de sequester te laten vervangen. Zo kwam het Republikeinse Huis van Afgevaardigden met voorstellen om de defensiebezuinigen  te vervangen voor bezuinigingen op hulpprogramma’s voor armen, zoals voedselbonnen – waar meer dan 50 miljoen mensen gebruik van maken in de Verenigde Staten. Van de andere kant kwamen de Democraten van de Senaat  met het idee om in plaats van de sequester een evenredige hoeveelheid belastingsverhogingen op de rijken en bezuinigingen op landbouwsubsidies door te voeren. Het lijkt onwaarschijnlijk dat ook maar iemand deze voorstellen – die beide er feitelijk op neerkomen dat alle pijn bij de achterban van de andere partij terecht moet komen – serieus nam als pogingen tot het komen tot een compromis. Het ingaan van de bezuinigingen van de sequester was dan ook onvermijdelijk geworden; maar waarom ondernamen zowel de Democraten als de Republikeinen geen serieuze poging om deze opzettelijk rampzalige bezuiningen af te wenden? 

Op het eerste gezicht zou de schuld kunnen worden gelegd bij het Amerikaanse twee-partijenstelsel. Want hoe rampzalig de sequester ook is, beide partijen hebben er evenredig aan bijgedragen en zullen de electorale consequenties dan ook even zwaar voelen; er is hierdoor geen incentive om te beginnen aan iets politiek riskants als een compromis. Het probleem met deze redenering is alleen dat het weigeren van een compromis nog politiek riskanter lijkt te zijn dan om dit wel te doen. Want, stel de Democraten hadden een handreiking gedaan en de Republikeinen hadden die geweigerd, dan was de electorale schade geheel op de schouders van de evident onredelijke Republikeinen komen te rusten. Bovendien, mochten de Republikeinen de handreiking wel accepteren, dan zijn in ieder geval de meest desastreuze bezuinigingen afgewend. Om het op een iets meer speltheoretische manier te stellen: waarom kiezen beide partijen ervoor om de hakken in het zand te zetten wanneer het lijkt dat compromissen sluiten in alle mogelijke scenario’s een gunstigere uitkomst heeft? Zelfs het feit dat er maar twee politieke partijen in het Amerikaanse systeem zijn lijkt een compromis in de hand te werken; want eventuele economische pijn die het resultaat is van de bezuinigingen in het compromis kan daardoor niet politiek worden geëxploiteerd door een derde partij.

Toch lijkt precies hier het probleem te liggen; want hoewel er geen derde partij is die politiek zijn voordeel kan behalen uit een eventueel compromis, zijn er genoeg anderen die dat wel kunnen doen. Om te beginnen zijn er de tegenstanders uit de eigen partij, die op elke toezegging aan de andere partij die is vastgelegd in het compromis zullen wijzen tijdens de voorverkiezingen om de meest extreme kiezers aan hun kant te krijgen. Vervolgens is er de opponent in de algemene verkiezingen, die kan wijzen op de eventuele economische schade die door het compromis waar het congreslid voor heeft gestemd is veroorzaakt. De veiligste politieke optie lijkt dan om geen enkel compromis te sluiten en de hakken in het zand te zetten – wat de consequenties hiervan ook mogen zijn.

De veiligste politieke optie lijkt dan om geen enkel compromis te sluiten en de hakken in het zand te zetten – wat de consequenties hiervan ook mogen zijn

Maar wat gebeurt er als er op gegeven moment toch echt tot een compromis moet komen; wat als bijvoorbeeld het schuldenplafond wordt bereikt en er absoluut iets moet worden afgesproken om te voorkomen dat de Amerikaanse overheid haar schulden niet langer kan betalen, zoals in 2011 dreigde te gebeuren? Bij dit soort scenario’s blijkt hoe briljant de sequester feitelijk is. Want als je als congreslid aankomt met bezuinigingen die zo totaal tegen elke politieke en economische logica indruisen, dan is het voor iedere waarnemer overduidelijk dat je die bezuinigingen eigenlijk niet steunt. Elke politieke opponent die probeert de economische schade die het gevolg is van de sequester uit te buiten kan direct worden ontwapend door erop te wijzen dat de correcte, economisch verantwoorde bezuinigingen – die te vinden zijn in de doodgeboren voorstellen van de Democratische Senaat of het Republikeinse Huis van Afgevaardigden – zijn geblokkeerd door de snoodaards van de andere partij. De media spelen intussen het spelletje vrolijk mee, door druk te fulmineren over hoe schandalig het toch is dat de Democraten en Republikeinen niet tot een compromis kunnen komen; dit terwijl het werkelijke compromis al met de sequester gemaakt is. De sequester is dan ook de perfecte politieke maatregel: een pijnlijk compromis zonder verantwoordelijken. Het enige wat ze er misschien voor moesten opofferen was het herstel van de Amerikaanse economie.