Het is je vast niet ontgaan: de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn aanstaande. Als je op 9 november wakker wordt, dan weet je wie als nieuwe president van de Verenigde Staten gekozen is. Dan weet de wereld met wie ze de komende vier jaar zaken gaan doen. De belangrijkste uitdaging van de nieuwe Amerikaanse president is volgens commentatoren hoe de VS moeten omgaan met de verdere opkomst van China, met name aan de Aziatische kant van de Stille Oceaan. Andersom is voor China de grootste uitdaging om te blijven groeien zonder de VS te veel tegen zich in het harnas te jagen. Zouden de Chinese leiders een voorkeur moeten hebben voor Hillary Clinton of Donald Trump? Ik denk van wel.
De Chinese overheid heeft tot nu toe één officiële uitlating gedaan over de verkiezingen. Premier Li Keqiang zei afgelopen september dat de relatie tussen China en de Verenigde Staten sowieso zal verbeteren, ongeacht wie er gekozen wordt. De Chinezen houden zich eigenlijk altijd op de vlakte over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ze weten namelijk dat er een groot verschil zit tussen de ‘campagnepraat’ en wat de nieuwe president uiteindelijk doet als zij/hij aan de macht komt. Deze campagnepraat vertelt ons echter wel iets over de plannen van Donald Trump.
Economische groei is heilig voor de legitimiteit van de Chinese Communistische Partij
Trump had al vroeg in zijn campagne door dat China een dankbaar onderwerp was om zich tegen af te zetten. Zijn speerpunt is dat de economische relatie tussen de Verenigde Staten en China nadelig zou uitpakken voor de Amerikaanse gewone burger. In zijn kenmerkende stijl heeft hij gezegd dat China de VS ‘aan het verkrachten is’ en dat Chinese leiders de rente over Amerikaanse leningen gebruiken om hun eigen land op te bouwen. Om dit een halt toe te roepen, zou Trump het importtarief richting China van 4.2 naar 45 procent verhogen. Analisten van het Japanse Daiwa Capital Markets denken dat dit percentage niet realistisch is, maar een verhoging komt er sowieso. Op de lange termijn zou dit bijna 2 procent van China’s bruto binnenlands product kunnen kosten. Economische groei is heilig voor de legitimiteit van de Chinese Communistische Partij, dus het vooruitzicht van krimp is rampzalig.
Trump heeft daarentegen ook voorstellen gedaan die in betere aarde vallen bij de Chinezen. Zo heeft hij gezegd dat Japan en Korea op minder Amerikaans geld voor hun verdediging kunnen rekenen. Verder wil Trump alle onderhandelingen over handelsverdragen stoppen. Hiermee zou het Trans-Pacific Partnership op de helling komen te staan en dit is een onderhandeling waar China niet aan tafel zit. Beide voorstellen zouden China meer macht ten opzichte van haar buurlanden geven en dat is een groot voordeel in de internationale politiek.
Het is de vraag of alle voorstellen alleen campagnepraat zijn of dat Trump deze voorstellen zal uitvoeren als hij verkozen wordt. De Chinese leiders weten simpelweg niet hoe het buitenlandbeleid van Trump zal uitpakken. Ze weten daarentegen wel hoe Clinton als minister van Buitenlandse Zaken was tussen 2009 en 2013 en het valt te verwachten dat ze deze lijn als president voort zal zetten. In vergelijking met de huidige president Obama wordt Clinton veel meer als een havik gezien.
De Chinezen zullen Clinton verguizen om haar kritiek op mensenrechten
In 2010 zorgde Clinton ervoor dat de spanningen in de Zuid-Chinese Zee bovenaan de veiligheidsagenda’s van de Verenigde Staten en de ASEAN kwamen te staan. Clinton wordt daarom door de Chinezen verantwoordelijk gehouden voor de zogenaamde ‘pivot to Asia’, een militaire poging van de VS om de opkomst en invloed van China in de regio in te dammen. Als minister heeft ze nooit economische acties tegen China ondernomen, maar de experts van Daiwa Capital Markets denken dat ook onder Clinton het importtarief omhoog zal gaan.
Daarbovenop heeft Clinton altijd kritiek geleverd op het Chinese mensenrechtenbeleid, het Chinese politieke systeem, de censuur van het Chinese internet, en bekritiseerde ze territoriale claims van China op Tibet, Taiwan en de Zuid-Chinese Zee. Dat laatste is ook een onderwerp dat de Chinezen als binnenlands en dus gevoelig beschouwen.
Met wie zouden de Chinese leiders dus het best zaken kunnen doen? De Chinezen zullen zwaar tillen aan Clintons beleid als minister en haar verguizen om met name haar kritiek op mensenrechten in China. Trump lijkt aan de andere kant alleen maar onrealistische economische voorstellen te hebben en hij houdt verder zijn mond over binnenlandse aangelegenheden als mensenrechten of territoriale claims. Waar Clinton nog harder dan Obama de militaire confrontatie met China zal zoeken, wil Trump juist dat de VS haar militaire aanwezigheid in Azië afbouwen. Dat lijkt hem de populairdere kandidaat te maken.
Met zo’n onbetrouwbare president is het lastig beleid maken voor de Chinezen
De Chinezen zien echter ook dat Trump hele gekke dingen zegt, wat zijn toekomstige presidentschap een risicovolle aangelegenheid maakt. De Chinezen kennen Trump niet zo goed, Clinton wel. In dat geval luidt het Engelse gezegde: ‘better the devil you know, than the devil you don’t’. Dus toch maar Clinton? Ik denk van wel.
Het importtarief lijkt namelijk bij beide kandidaten omhoog te gaan, al is het dan niet naar 45 procent. Clinton schuwt het niet om de militaire spierballen van de Verenigde Staten te laten zien maar het is zeer onwaarschijnlijk dat ze op een confrontatie uit is het met grootste leger ter wereld. Een expert van het Brookings Institute denkt dat de Chinese leiders niet eens geloven dat Trump waar kan maken wat hij zegt. Als dat zo is, kan het zo zijn dat al zijn voorstellen over demilitarisering in Azië vastlopen op het Capitool of in het Pentagon. Met zo’n onbetrouwbare president is het lastig beleid maken voor de Chinezen en als ze ergens niet van houden, dan zijn het open eindjes.
Ik zal daarom voor de Chinezen duimen dat ik op woensdagochtend 9 november live vanuit China zal zien dat Hillary Clinton de eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten wordt.