In tegenstelling tot de Nederlandse verkiezingen afgelopen zomer en de nek-aan-nekrace in de Verenigde Staten deze herfst, is het resultaat van de Israëlische verkiezingen op 22 januari 2013 bij voorbaat een uitgemaakte zaak. Likud-Yisrael Beiteinu, het rechtse blok onder leiding van premier Netanyahu, krijgt de meerderheid. Toch is het land politiek verdeeld, wat ook splinterpartijen de kans geeft stemmen te winnen. De groep die de onbetwiste steun geniet van het gehele volk kan niet deelnemen aan de verkiezingen: het leger.

Eén van de belangrijkste redenen voor Benjamin Netanyahu om in oktober 2012 nieuwe verkiezingen uit te roepen was de onmacht van zijn regering om uitsluitsel te geven over het verwerpen van de Tal-wet. Elke Joods Israëlische staatsburger heeft nu de verplichting te dienen in de Israel Defense Forces (IDF). Volgens de Tal-wet zijn slechts ultraorthodoxe Joden, evenals Arabische Israëliërs, hiervan vrijgesteld; de eerste groep omdat religie voor hen een full time taak is, de tweede omdat hun trouw aan de Israëlische krijgsmacht in tijden van crisis wordt gezien als dubieus. Het zou vervelend kunnen uitpakken wanneer zij zich tijdens een oorlog toch meer verbonden zouden voelen met andere Arabieren in de regio.

Dat deze kwestie kon leiden tot herverkiezingen toont in welke mate politiek en militarisme in Israël tot in de kern verweven zijn. Een militair vraagstuk was de directe aanleiding voor een politieke crisis. Of was Netanyahu’s oproep tot nieuwe verkiezingen eveneens een manier om zijn macht voor de komende vier jaar te consolideren voordat hieraan getornd kon worden? Veel Israëliërs zien Netanyahu’s resolute beslissingen betreffende defensie, zoals ook afgelopen november in Gaza, als poging om de burgers te tonen dat hij een daadkrachtig en moedig leider is. Net als bijna alle Israëlische premiers heeft ook Netanyahu een militaire achtergrond.

Het ‘echte’ Israël is het land van sterke, redelijk seculiere, Joodse jongeren.

Richard Keeble beschreef in 1997 het ‘nieuwe militarisme’[1]. Dit wordt gekenmerkt door overheden die middels nieuwe technologieën oorlog voeren buiten het zicht van de burger. Aangezien het volk geen dienstplicht meer heeft, heeft het ook geen democratische inspraak op de oorlogvoering, aldus Keeble. De Israëlische dienstplicht maakt de burger echter tot de hoeksteen van het leger en militarisme tot kwestie van alledag. Zelfs de meest liberale Israëliërs, een paar uitzonderingen daargelaten, accepteren de noodzakelijkheid van een sterk leger. Kritische initiatieven, zoals Breaking the Silence, zijn het oneens met de werkwijze van de soldaten. De legitimiteit van het leger an sich wordt door het volk echter nauwelijks aan de kaak gesteld; men beschouwt de IDF als een normaal en noodzakelijk onderdeel van de samenleving.

Elke Israëliër, let wel: indien seculier en Joods, kan meepraten over zijn militaire ervaring. De verplichte IDF-jaren dienen als een overgangsrite voor de Israëlische jeugd. In het leger wordt hen discipline, verantwoordelijkheid en saamhorigheid bijgebracht. En inderdaad, IDF-soldaten zijn uit de kluiten gewassen tieners die op Facebook foto’s posten van hun tanks, hun wapens en hun gezamenlijke ervaringen. De strikt religieuzen en Arabieren zijn hier geen deel van en vormen zo gemarginaliseerde groepen. Het ‘echte’ Israël is het land van sterke, redelijk seculiere, Joodse jongeren.

Militarisme is de lijm van het collectief en nationaal bewustzijn onder de meerderheid van de Israëlische bevolking. Deze notie van gedeelde identiteit wordt versterkt door het gevoel in continue bestaansonzekerheid te leven. Schuilkelders zijn overal en de mogelijkheid tot problemen is er altijd. Het maakt paranoïde, maar gek genoeg raak je er snel aan gewend. Militarisme is een normaliteit. Ondanks de voortdurende militaire aanwezigheid is het belangrijk in te zien dat Israël heus geen constant conflict zone is, wat in de internationale media nog weleens wordt geïmpliceerd. Ook het meest betwiste land ter wereld kent alledaagsheid. Mensen zijn hier geboren, mensen leven hier. Of er nu bommen vallen of niet.

Wanneer een natiestaat bedreigd wordt in zijn soevereiniteit, kan deze toch niet anders dan zichzelf met hand en tand (en raketten) verdedigen?

Maar onder de oppervlakte van dit dagelijkse leven schuilt het voortdurende besef van de betwiste legitimiteit van het land. Het moeizaam verworven Joodse thuis mag dan niet zo volmaakt zijn als men ooit had gehoopt, maar het dient zeker zo goed mogelijk verdedigd te worden. Ieder conflict kan immers het einde betekenen van deze Joodse oase in de wereld. Voor veel seculiere Israëliërs zijn dergelijke zionistische of religieuze redenen niet de basis van hun bestaan, maar ook zij voelen zich bedreigd. Het leger biedt bescherming en is iets om trots op te zijn: het heeft in zijn bewogen geschiedenis amper nederlagen gekend.

De Israëlische staat legt diens militaire grootmacht uit als noodzakelijkheid in een puur veiligheidsdilemma: wanneer een natiestaat bedreigd wordt in zijn soevereiniteit, kan deze toch niet anders dan zichzelf met hand en tand (en raketten) verdedigen? De IDF verzekeren het voortbestaan van Israël. Bij deze uitleg wordt nog weleens vergeten dat de meest significante reden voor de bedreiging van Israël zijn repressieve beleid in de Palestijnse gebieden is. De regering pleit echter dat zo lang zij moet vrezen voor geweld uit deze gebieden, het duidelijk nog geen tijd is voor verminderde militaire druk. Een vicieuze cirkel die door kan gaan tot het einde der tijden. Tot dan zijn de IDF een essentieel deel van het land en geen discussiepunt.

Nu houdt Israël zich bezig met de volgende politieke ‘verandering’: Netanyahu III. Dit kabinet zal vast en zeker moeilijke politieke situaties tegemoet gaan. Daarna mag een ander het stokje overnemen. Misschien moeten de IDF eens meedoen? Dit is immers de partij wiens machtspositie in werkelijkheid het diepst verankerd is in de Israëlische politiek, samenleving en identiteit.