De populariteit van de Franse oud-president Jacques Chirac is op het moment ongekend groot – aanzienlijk groter dan aan het einde van zijn tweede termijn. Zo verscheen er vorige maand het boek Les Chirac, les secrets du clan over het echtpaar Chirac dat prompt de prijs voor het beste politieke boek van het jaar won. Maar zijn stijgende populariteit wordt ook gevoed door websites als fuckyeahjacqueschirac en Chirac machine, waarop de voormalig wereldleider succesvol wordt neergezet als ironisch stijlicoon.

De tumblrsite Fuck Yeah Jacques Chirac komt elke dag met een nieuw plaatje onder het motto ‘smooth pimping, suave gangsterism’. Van partijcongres, werkbezoek tot Hollywoodfeestje: Chirac ziet er altijd uit alsof hij precies op zijn plek is. De foto’s bieden behalve een nostalgische ode ook een grappig tijdsbeeld. De zogeheten Chirac machine gebruikt de ondertitel ‘turn the swag on’ en heeft markante uitspraken verzameld. Als je bijvoorbeeld op de knop ‘bovins’ drukt, hoor je de oud-president zeggen: ‘dat zijn geen koeien, dat zijn meesterwerken.’ Hoe grappig en ironisch deze sites ook zijn, ze dragen bij aan zijn groeiende cultstatus.

Van partijcongres, werkbezoek tot Hollywoodfeestje: Chirac ziet er altijd uit alsof hij precies op zijn plek is.

Jacques Chirac groeide op diep in de provincie, maar ging in Parijs studeren aan het Institut des Sciences Politiques (SciencesPo), een rite de passage voor alle Franse politici. Hij leerde er bovendien zijn latere vrouw Bernadette Chodron de Courcel kennen. Dankzij haar adellijke afkomst kwam Chirac in aanraking met de high society van Parijs. Haar ouders probeerden de relatie te blokkeren omdat hij niet uit dezelfde kringen kwam. Na het huwelijk rees zijn ster snel, met dank aan de rolodex van Bernadette. Hij bekleedde talloze politieke ambten, waaronder het burgemeesterschap van Parijs, voordat hij van 1995 tot 2007 president van de Franse Republiek was.

Deze lange loopbaan werd niet in de laatste plaats getekend door schandalen. Zijn enorme lijst van minnaressen – waaronder naar verluidt Claudia Cardinale - blies bijna zijn huwelijk op. Het merendeel van de aantijgingen dateert uit zijn tijd als burgemeester van Parijs. Zo is hij is verdacht van gesjoemel met gesubsidieerde woonruimte in Parijs, wat recent nog in het nieuws kwam doordat zijn zwager een enorm huis bleek te huren voor weinig geld. Voor alle zaken die hem ten laste zijn gelegd is Chirac maar een keer veroordeeld. Hij creërde fictieve banen voor Parijs, waarbij degenen in dienst zijn presidentscampagne voorbereidden in plaats van voor de stad werkten.

De scoop uit het boek Les Chirac was dat de president aan het einde van zijn tweede termijn een hersenbloeding kreeg – iets wat tot nu altijd was stilgehouden. Zijn gezondheid is alleen maar achteruit gegaan en intussen heeft Bernadette de touwtjes volledig in handen. Als koppel worden ze vergeleken met Bill en Hillary: ze is intussen commissaris bij Louis Vuitton Moet Henessy (LVMH) en bekleedt ook nog steeds een politieke functie in de Corrèze, waar het echtpaar nog steeds een klein chateau bezit. Nu komt het echtpaar vooral in pers als Bernadette haar dementerende man op sleeptouw neemt en hem publiekelijk tegenspreekt. De aanblik van de oude man doet weemoedig terugdenken aan zijn vroegere krachtige aanwezigheid. De nostalgisering van Chirac heeft dan ook niet alleen te maken met zijn kledingstijl of eloquentie. Het icoon Chirac is meer. Zijn nieuwe populariteit is ook een reactie op de agressieve stijl van zijn directe opvolger Sarkozy en de passiviteit van Hollande. Sarkozy had ook een internationalere en materialistischere houding die de burger niet beviel. De controle en charme zijn ver te zoeken bij François Hollande, die nog wist te stotteren in zijn speech na de aanslag op Charlie Hebdo. Jacques Chirac liet zich niet definiëren door het buitenland, hij was als welbespraakte chauvinist eenvoudigweg zichzelf.

De nostalgisering van Chirac heeft niet alleen te maken met zijn kledingstijl of eloquentie. Het icoon Chirac is meer.

De Franse identiteit onder Chirac vormde zich nadrukkelijk in het buitenlandbeleid. Om de VS niet nog meer macht te laten vergaren bij de Verenigde Naties werd duidelijk stelling genomen. Frankrijk onderscheidde zich door geen onderdeel uit te maken van de Coalition of the Willing in de Irakoorlog, een beslissing die met de kennis van nu als een morele overwinning wordt gezien. Een Frankrijk dat zich dus afzette en een revolutionaire kant liet zien op het internationale strijdtoneel. Immers stond na de Irakoorlog het Franse buitenlandbeleid vooral in het teken van heftig buitenlands ingrijpen zoals in Libië (onder Sarkozy) of Mali (onder Hollande), dit alles onder druk van de internationale gemeenschap en vooral de VS. Libië was extra problematisch doordat Sarkozy onder meer door geld van Khaddaffi was verkozen en vervolgens het regime als eerste mee omverwierp. Mali was nog een koloniaal trauma waarbij Hollande toch besloot in te grijpen. Het recente beeld van Frankrijk is een van vooroplopen in onderwerping aan grotere machten, in plaats van zich eenkennig te onderscheiden.

Het lijkt tegenstrijdig dat Frankrijk zich identificeert als recalcitrant maar - ondanks de revolutie van 1789 - hiërarchie en autoriteit nog steeds centraal staan. Nog steeds heeft een kleine elite de macht in handen. Maar de revolutionaire geest maakt integraal onderdeel van de Franse identiteit en die leefde in harmonie met de top-down hiërarchie tijdens het presidentschap van Chirac. Het 'nee' tegen Irak was uitermate Frans.

Ondanks zijn schandalen lijkt het erop dat Chirac van alle corrupte hoogwaardigheidsbekleders die Frankrijk heeft, er het best van af is gekomen. Opvallend genoeg spelen de ironische fansites over zijn hoogwaterbroeken en rare uitspraken een significante rol in het verbeteren van zijn imago. Nu hij in verregaande staat van bewustzijn is kan hij alleen niet meer terugkijken op een positief nalatenschap van zijn leiderschap.

Het lijkt erop dat Chirac zelf al is vergeten dat hij president was van Frankrijk. Maar de rest van de Frankrijk herinnert het zich ineens des te meer.