Krampen, vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn, humeurwisselingen, flauwvallen: de meeste vrouwen die kampen met hevige menstruatie herkennen deze klachten maar al te goed. Ze blokkeren je lichaam volledig en verhinderen je om dagelijkse activiteiten te ondernemen, waaronder naar werk gaan. Vrouwen die hier heel veel last van hebben, moeten elke maand een à twee zieke dagen opnemen. Sommige vrouwen krijgen van hun werkgever te horen dat ze te vaak ziek zijn. Soms moeten ze dan zelfs vakantiedagen opnemen in plaats van zieke dagen. In andere gevallen gaan vrouwen onder invloed van hevige pijn naar werk.
Ongesteldheid wordt zodoende gemarginaliseerd op de werkvloer, waardoor vrouwen in een wederkerend ziekteverzuim terechtkomen. We zouden menstruatiepijn niet moeten scharen onder ‘ziekteverzuim’. Het gelijkstellen van menstruatie aan fysieke onbekwaamheid en ziek zijn geeft het een negatieve connotatie als ‘ongezond’. Menstruatie is echter een natuurlijk aspect van de vrouwelijke cyclus. De mogelijkheid tot menstruatieverlof geeft vrouwen de kans om vrij te nemen zonder de realiteit te moeten verhullen.
We moeten menstruatiepijn niet scharen onder 'ziekteverzuim'
Onlangs debatteerde het Italiaanse parlement als eerste in Europa over het invoeren van een betaald maandelijks menstruatieverlof. Het nieuwe wetsvoorstel verschaft menstruerende vrouwen drie dagen per maand verlof. Landen als Japan, China, Taiwan, Indonesië en Zuid-Korea gingen Italië al voor. In Japan (sinds 1947) en in Zuid-Korea (sinds 2001) krijgen vrouwen een dag per maand vrij. In Nederland wordt al langere tijd gepleit voor menstruatieverlof, maar zonder succes. Ook enkele westerse bedrijven hebben menstruatieverlof geïntroduceerd. Zo hebben vrouwelijke werknemers van Nike al sinds 2007 recht op menstruatieverlof. Ook het bedrijf Coexist in Bristol introduceerde in 2016 het verlof, omdat het een fijnere en gezondere werkomgeving voor vrouwen zou creëren.
Het bedrijf gaat ervan uit dat het geen zin heeft om vrouwen te forceren om te gaan werken als ze niet productief zijn en daarom niet in een fijne omgeving kunnen functioneren. We moeten af van de gedachte dat vrij nemen een onderneming onproductief maakt en we moeten niet langer kijken naar hoeveel tijd werknemers precies vrij nemen, maar ook naar wat die vrije tijd oplevert aan productiviteit. Als elke werknemer zijn eigen werktijden mag bepalen, zou dat vrouwen in het bijzonder de flexibiliteit geven om rondom hun menstruatiecyclus te kunnen werken.
Ongestelde vrouwen zijn niet ziek of ongezond
Tegenstanders van het menstruatieverlof wijzen erop dat vrouwen als minder gelijk op de werkvloer zullen worden gezien. Het argument is vaak dat dit een lager loon voor vrouwen zou rechtvaardigen en dat mannen de voorkeur zouden genieten bij werving en selectie. Critici vrezen dat menstruatieverlof negatieve stereotypen van menstruerende vrouwen zou versterken en de ‘gender gap’ zou vergroten. Maar deze discussie wordt niet ondersteund door cijfers: vrouwelijke stereotypen en seksistische vooronderstellingen informeren veel van de kritiek. We moeten ervoor zorgen dat er nog meer data bekend wordt van vrouwen wereldwijd om een geïnformeerde stelling te kunnen innemen: Wat voor effect heeft het menstruatieverlof in andere landen? Hoeveel vrouwen melden zich ziek van werk? Nemen vrouwen meer zieke dagen op dan mannen? Vervolgens kunnen we de link leggen met productiviteit en effectiviteit op de werkvloer.
Ongestelde vrouwen moeten dus niet worden beschouwd als ziek of ongezond. Menstruatie is een natuurlijk onderdeel van het leven van vrouwen waar ‘gewoon’ mee omgegaan moet worden. Menstruatieverlof kan helpen om een verandering van perspectief hierop te bewerkstellingen, doordat het vrouwen de mogelijkheid geeft om flexibeler rondom hun cyclus te werken. Laten we dus niet alleen onze opvatting van ongestelde vrouwen veranderen, maar ook ons perspectief op begrippen als werk en vrije tijd in verhouding tot productiviteit.
